نام فایل : عجایب صنع حق تعالی

فرمت : .pptx

تعداد صفحه/اسلاید : 19

حجم : 1 مگابایت

بنام خدا
فارسی نهم



عجایب صنع حق تعالی


بدان که هر چه در وجود است ، همه صنع خدای تعالی است . آسمان و کتاب و ماه و ستارگان و زمین آنچه بر وی است ، چون کوه و بیابان و نهرها و آنچه در کوه هاست از جواهر و معادن و آن چه بر روی زمین است از انواع نباتات و آنچه در بر و بحر است از انواع حیوانات و آنچه میان آسمان و زمین است چون میغ و باران و برف و تگرگ و رعد و برق و قوس و قزح و علاماتی که در هوا پدید آید ، همه عجایب صنع حق تعالی است که تو را فرموده است تا در آن نظر کنی . پس اندر این آیات تفکر کن .
معنی :
آگاه باش که هر چه در جهان هستی وجود دارد . همه را خداوند بلند مرتبه آفریده است . آسمان ، آفتاب ، ماه ، ستارگان و زمین ، آنچه بر روی زمین است مانند کوه ، بیابان و رودخانه و آنچه در کوه هاست از سنگ های قیمتی و معدن ها و آنچه که بر روی زمین وجود دارد . از گیاهان گوناگون و آنچه که در خشکی و دریا وجود دارد از انواع حیوانات و آنچه که در میان آسمان و زمین است . مانند ابر ، ،باران ، برف ، تگرگ ، رعد ، برق ، رنگین کمان و نشانه هایی که در هوا آشکار می شود . همه ، شگفتی های آفرینش خداوند بلند مرتبه است و این ها ، نشانه هایی از خداوند بلند مرتبه است که به تو فرمان داده است که در آن ها نگاه کنی . پس در این نشانه های خداوند ، فکر و اندیشه کن .
آرایه ها :
آفتاب ، ماه و ستارگان = مراعات نظیر / زمین ، کوه و بیابان = مراعات نظیر / جواهر و معادن = مراعات نظیر / میغ ، باران ، تگرگ و قوس قزح = مراعات نظیر( در قسمت آغازین درس ، چون چند مجموعه مراعات نظیر با هم به کار رفته است .شبکه معنایی به وجود آمده است )/ آسمان و زمین = تضاد / برّ و بحر = تضاد / این عبارت ، تلمیح دارد به آیه های 6 تا 11 سوره «ق»
افلم بنظروا الی السماء فوقهم کیف بنیناها و زیّناها و مالها من فروج والارض مددناها والقینا فیها رواسی و انبتنا فیها من کل زوج بهیج تبصره و ذکری لکل عبد...
یاد آوری : دراین عبارت ، تشبیه وجود ندارد ( چون کوه و بیابان و ....) تشبیه نیست .
نکته دستوری : ( وی ) در ( بر وی است ) ضمیر شخصی است که به زمین بر می گردد . این کاربرد ، قدیمی است و در گذشته برای غیر انسان هم از ضمیر شخصی استفاده می کردند .
در زمین ، نگاه کن که چگونه بساط تو ساخته ست و جوانب وی فراخ ، گسترانیده و از زیر سنگ های سخت ، آب های لطیف ، روان کرده تا بر روی زمین می رود و به تدریج بیرون می آید و در وقت بهار بنگر و تفکر کن که زمین ، چگونه زنده شود و چون دیبای هفت رنگ گردد ، بلکه هزار رنگ شود .
آرایه ها :
سنگ ، آب ، لطیف و روان = مراعات نظیر / زمین ( =چون) دیبای هفت رنگ = تشبیه
نکته دستوری :
چگونه = قید / سخت ، لطیف و هفت رنگ = صفت پسین بیانی / هزار رنگ = صفت مرکب که این جا نقش مسندی دارد
نگاه کن مرغان هوا و حشرات زمین را هر یکی بر شکلی دیگر و بر صورتی دیگر و همه از یکدیگر نیکوتر ، هریکی را آنچه به کار باید داد ، و هر یکی را بیاموخته که غذای خویش چون به دست آورد و بچه را چون نگاه دارد تا بزرگ شود آشیان خویش کند . در مورچه ، نگاه کن که به وقت خویش ، غذا چون جمع کند .
آرایه :
هوا ( = آسمان ) و زمین = تضاد دارد .
نکته دستوری :
هر یکی و همه = ضمیر مبهم / دیگر ( دوباره تکرار شده ) = صفت مبهم / نیکوتر = صفت تفضیلی / آنچه = ضمیر اشاره / آنچه = مفعول / هریکی = متمم ( آنچه را به هر یکی ... ) / چون ( = چگونه ) = قید پرسشی
اگر در خانه ای شوی که به نقش و گچ ، کنده کرده باشند ، روزگاری دراز ، صفت آن گویی و تعجب کنی و همیشه در خانه خدایی ، هیچ تعجب نکنی . و این عالم ، خانه خداست و فرش وی زمین است ولکن سقفی بی ستون و این عجیب تر است و چراغ وی ماه است و شعله وی آفتاب ، و قندیل های وی ستارگان و تو از عجایب این ، غافل ، که خانه بس بزرگ است و چشم تو بس مختصر و در وی نمی گنجد .
آرایه : خانه ی خدا ( همیشه در خانه خدایی ) = استعاره از دنیا / این عالم ( مانند ) خانه ی خدا = تشبیه / زمین مانند فرش = تشبیه / سقف = استعاره از آسمان / ماه ( مانند ) چراغ = تشبیه / آفتاب ( مانند ) شعله = تشبیه / ستارگان ( مانند ) قندیل = تشبیه / ماه ، آفتاب و ستاره = مراعات نظیر / مختصر بودن چشم و در وی نگنجیدن = کنایه از کوتاه نظر بودن و درک نکردن .
نکته دستوری :
شوی ، به معنی « بروی » فعل غیر اسنادی / دراز = صفت بیانی پسین / آن = ضمیر اشاره ( = صفت آن ) / هیچ = ضمیر پرسشی است و نقش قیدی دارد / این صفت اشاره /این = ضمیر اشاره (=این ، عجیب تراست ) / این = ضمیر اشاره (=از عجایب این ) / «است » بعد از ختصر ، به قرینه لفظی حذف شده است .
و مثل تو چون مورچه ای است که در قصر ملکی سوراخی دارد جز غذای خویش و یاران خویش چیزی نمی بیند ، و از جمال صورت قصر و بسیاری غلامان و سربر ملک وی ، هیچ چیز چیز ندارد.اگر خواهی به درجه مورچه قناعت کنی ، می باش و و اگر نه راهت داده اند تا در بستان معرفت حق تعالی ، تماساکنی و بیرون آیی ، چشم باز کن تا عجایب بینی که مدهوش و متحیر شوی .
آرایه ها :
مثل تو چون مورچه = تشبیه / قصر ، ملک و غلام = مراعات نظیر / بستان معرفت = تشبیه ( معرفت مانند بستان ) اما بستان معرفت در این درس ، کلا استعاره از دنیا می باشد /چشم و دیدن (= بینی ) = مراعات نظیر
نکته دستوری :
مورچه = متمم / سوراخی = مفعول / در قصر ملکی سوراخی دارد = جمله سه جزئی با مفعول است که در قصر ملکی ، متمم قیدی است و جز اجزای اصلی جمله به حساب نمی آید / غذا = متمم ( جز = حرف اضافه ) / هیچ چیز = ترکیب وصفی ( هیچ = وابسته پیشین / چیز = هسته)/ راهت=(را = مفعول / َ ت = متمم ( راه را به تو دادند ) / مرجع ضمیر ( وی ) ، ملک (=پادشاه) است .
....