هرمنوتيك و قرآن 15 ص - word (..doc) - عمران -

قسمتی از متن :

‏هرمنوتيك و قرآن

‏نكته‌اي را كه پيش از ورود در اين بحث بايد اشاره كنم، اين است كه، بحث هرمنوتيك‎‏، يك بحث كاملاً تخصصي و در يك حوزه‎‏ي بسيار خاص از مباحث فلسفي و تفسير متون است كه متأسفانه اين بحث از ابتداي طرحش در كشور ما، در مجلات غير تخصصي و در قالب‎‏هاي غير تخصصي مطرح شد و اطلاعات ناقص و احياناً اشتباه درباره‌ي اين بحث، آن‌هم در جايگاه‎‏هاي نامناسب عرضه شد و در نتيجه، اين دانش در كشور ما، نه از پيشينه‎‏ي استواري برخوردار است و نه در جايگاه خودش طرح شده است و در همان جايگاه رشد كرده است. به هر حال، اين بحث به ساحت مباحث عمومي‎‏ و فرهنگي عامه كشيده شده است و ما هم ناگزيريم به اين بحث بپردازيم.

‏هرچند كه من از عرضه‎‏ي اين بحث در جايگاه‎‏هاي غير تخصصي به شدت ابا دارم؛ اما براي شناخت و فهم بحث‎‏هاي هرمنوتيك، دست‌كم به اندازه‌اي كه بتوانيم تصوري نسبتاً درست از بحث‎‏هاي هرمنوتيك به شكل كلي داشته باشيم، ناچاريم مروري بر تاريخچه‎‏ي بحث‎‏هاي هرمنوتيكي بكنيم، هرچند آنچه را كه در ساحت فرهنگي ما مطرح شده است، بخشي از اين بحث‎‏هاست. و اين مباحث بيش‌تر به يك نحله و مكتب خاص در هرمنوتيك ناظر است، كه در ادامه‎‏ي سخن به آن خواهيم پرداخت.‏

‏همان‌طور كه اشاره شد، شلاير ماخر، بنيانگذار هرمنوتيك مطرح شده است. البته بايد توجه داشت كه شلاير ماخر يك مطلع مسيحي و به اصطلاح، يك متكلم مسيحي است كه آراء هرمنوتيكي او در زمان حياتش، جالب توجه قرار نگرفت. بحث‎‏هاي شلاير ماخر در باب هرمنوتيك، پس از مرگ او به دستِ شخصيت ديگري، كه در تاريخ هرمنوتيك او نيز نقش بسزايي دارد؛ يعني "ديلتاي"، به جهانِ علم عرضه شد و شلاير ماخر در زمان خودش، مُبدِع هرمنوتيك مطرح نشد. در واقع آنچه شلاير ماخر براي گشودن باب اين دانش، در هرمنوتيك خودش مطرح كرد، جست‌وجويي از قواعد عمومي‏ ‎‏تفسير متن بود. در فضاي فكري شلاير ماخر كه دوراني است، انديشه‎‏ي كانت در آلمان به شدت رواج دارد و كانت به قواعد عمومي ‎‏انديشه در آثار خودش پرداخته است، شلاير ماخر تحتِ تأثير اين نوع نگرش كانتي، به دنبال قواعد عمومي‎‏تفسير برآمد.

‏مقصود او تفسير متن بود و به صورت خاص، توجه او به متون مقدس مسيحي بود. وقتي شلاير ماخر با اين مشكل مواجه شد كه مفسران متون مقدس مسيحي تفسيرهاي گوناگوني از اين متون عرضه مي‎‏كنند، در واقع اين بحث را مطرح كرد كه آيا ما معيارها و قواعد و ضوابطي براي تفسير متن، فارغ از متني كه آن را تفسير مي‎‏كنيم، داريم يا نه؟ و با اين پرسش اساسي، بحث خودش را آغاز كرد.

‏بنابراين هرمنوتيك شلاير ماخر، اولاً، هرمنوتيك متن است. ثانياً، هرمنوتيك شلاير ماخر، قواعد عمومي‎‏تفسير متن است. البته حاصل بحث‎‏هاي شلاير ماخر در اين زمينه، چندان با هدفي كه او در آغاز مطرح كرد، سازگاري نداشت؛ يعني نتيجه‎‏ي بحث‎‏هاي شلاير ماخر، تنها تفكيك بعضي از اقسام تفسير و بيان ويژگي‎‏هاي اين اقسام بود. شلاير ماخر در آثار خودش دو نوع تفسير را مطرح مي‎‏كند:

‏يك نوع، كه از آن به تفسير دستوري، يعني دستور زباني يا گراماتيكال ياد مي‎‏كند و نوع دوم، تفسيري كه از آن به تفسير فني يا تكنيكال ياد مي‎‏كند.

‏مقصود شلاير ماخر از تفسير دستوري، يعني تفسير متن بر اساس قواعدي كه در دستور ‎‏يك زبان؛ مانند صرف و نحو و معاني و بيان آمده است.

‏من براي اين‌كه اين بحث‎‏ها به بحث خودمان نزديك بشود، سعي مي‎‏كنم كه مثال‎‏ها را از مثال‎‏هاي فرهنگ خودمان انتخاب كنم. البته در اين جهت بايد احتياط و دقت بيش‌تري كرد؛ چون بعضي وقت‎‏ها، اين مثال‎‏ها، كاملاً منطبق با اين بحث‎‏ها نيست. به اين دليل كه، اين بحث‎‏ها در يك بستر ديگري مطرح شده است. و در يك فضاي غيراسلامي‎‏ و مسيحي مطرح شده است و زمينه‎‏هايش دقيقاً با بحث‎‏هاي ما در فرهنگ اسلامي، ‎‏منطبق نيست. اما من سعي مي‎‏كنم، مثال‎‏ها را از مواضعي انتخاب بكنم كه در بحث‎‏هاي ما است و شبيه‌تر نيز است و اين‌ها مي‎‏تواند مثال‎‏هاي مناسب‌تري براي بحثمان باشد؛ مثلا اگر تفسير كشّافِ زمخشري را در نظر بگيريد، اين تفسير از نظر شلاير ماخر نمونه‌اي از يك تفسير دستوري است كه، در آن، مفسّر بر اساس قواعد زبان عربي، صرف و نحو، معاني و بيان و بديع، سعي مي‎‏كند تا به تفسير آيات قرآن كريم بپردازد.

تصاویری از چند صفحه نخست فایل :

توجه فرمایید بدلیل تهیه ی تصویر با نرم افزار های خارجی متن نمایش داده شده در تصاویر ممکن است دارای اشکالاتی در نمایش برخی حروف باشد که در فایل اصلی بدون مشکل است